english
Dr Krzysztof Szade laureatem prestiżowego Starting Grant ERC.
Europejska Rada ds. Badań (ERC) ogłosiła wyniki konkursu o Starting Grants 2021. Do grona laureatów prestiżowych grantów dołączył dr Krzysztof Szade, który zrealizuje projekt “What does your blood remember? The memory of hematopoietic stem cells”.
Wielkie gratulacje!
Data opublikowania: 10.01.2022
__________________________________________
PRELUDIUM dla Patryka Chudego!
Mgr Patryk Chudy, doktorant z naszego Zakładu, otrzymał grant PRELUDIUM z Narodowego Centrum Nauki.
Stres oksydacyjny, hemolityczny czy genotoksyczny – który z nich wywołuje odpowiedź interferonową typu I w komórkach z niedoborem oksygenazy hemowej-1?
Kwota dofinansowania: 209 926 zł
Serdecznie gratulujemy!
Data opublikowania: 29.11.2021
__________________________________________
Nagroda L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki dla dr Agaty Szade
23 listopada 2021 r. w Pałacu Staszica w Warszawie odbyła się uroczystość wręczenia nagród L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki jedną z laureatek została dr Agara Szade.
Dr A. Szade uzyskała stypendium w kategorii habilitacyjnej. Badania prowadzone przez dr Szade dotyczą molekularnych mechanizmów mobilizacji komórek szpiku kostnego i służą opracowaniu nowych strategii terapeutycznych w leczeniu zaburzeń układu krwiotwórczego. Dr Szade prowadzi obecnie trzy projekty finansowane z programów NCN (SONATA) i NCBiR (LIDER) oraz przez Fundację DKMS.
Serdecznie gratulujemy!
Data opublikowania: 26.11.2021
__________________________________________
Prof. Alicja Józkowicz członkiem-korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności.
W sobotę, 20 listopada, na walnym posiedzeniu PAU prof. Józkowicz odebrała dyplom z nominacją na członka-korespondenta Wydziału Przyrodniczego.
Data opublikowania: 22.11.2021
__________________________________________
Prof. Dulak laureatem konkursu SHENG 2
W dniu 15 listopada na stronie Narodowego Centrum Nauki opublikowane zostały wyniki 2 edycji konkursu SHENG na polsko-chińskie projekty badawcze. Profesor Józef Dulak, został jednym z 18 laureatów tego konkursu. Projekt zgłoszony przez prof. Dulaka, zatytułowany „Wzmocnienie naprawy serca po zawale za pomocą genetycznie ulepszonych kardiomiocytów i komórek śródbłonka uzyskanych z indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych” uzyskał dofinansowanie w wysokości 1 973 960 zł.
Badania będą prowadzone we współpracy z profesorem Sifengiem Chenem z Uniwersytetu Fudan w Szanghaju.
Więcej o projekcie tutaj: Sheng 2
Data opublikowania: 18.11.2021
__________________________________________
Komentarz prof. A. Józkowicz do decyzji PE
Na stronie nauka.uj.edu.pl ukazała się wypowiedź prof. dr hab. Alicji Józkowicz na temat Rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie przyspieszenia działań mających na celu zaprzestanie wykorzystywania zwierząt w badaniach naukowych.
Data opublikowania: 24.09.2021
__________________________________________
Stypendium START dla P. Podkalickiej
Nasza doktorantka, mgr Paulina Podkalicka, została laureatką tegorocznej edycji konkursu START i uzyskała prestiżowe stypendium, przyznawane osobom do 30 roku życia, które pomimo krótkiego stażu badawczego mogą się już poszczyścić znaczącymi osiągnięciami.
Serdecznie gratulujemy!
Data opublikowania: 10.06.2021
__________________________________________
Wyniki konkursu na minigranty dla naukowców
W dniu 19 stycznia 2021 r. w POB BioS zostały ogłoszone wyniki pierwszego konkursu na indywidualne minigranty (30 tyś. PLN) dla naukowców. Wśród laureatów są także badacze z naszego zakładu.
Dr Anna Grochot-Przęczek – Analiza proteomiczna i lipidomiczna aorty podczas tworzenia się tętniaka aorty brzusznej in mice
Dr Aleksandra Piechota-Polańczyk - Rola oksygenazy hemowej 1 w wywołanej statynami ostrej niewydolności nerek
Dr Wojciech Krzeptowski – Rola białka Hmox1 w rozpoznawaniu G-kwadrupleksów – badania metodą ChIP-seq.
Dr Witold Nowak – Komórki Hoxb5+ śródbłonka – czy biorą udział w jego regeneracji?
Dr Jacek Stępniewski - Modelowanie dysfunkcji mięśni szkieletowych w LAMA2-zależnej dystrofii mięśniowe z wykorzystanie ludzkich indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych
Serdecznie gratulujemy!
Data opublikowania: 20.01.2021
__________________________________________
Prof. J. Dulak uhonorowany Nagrodą Specjalną Fundacji Profesora Wacława Szybalskiego
Zarząd Fundacji, na posiedzeniu w dniu 6 listopada 2020 r., podjął decyzję o przyznaniu Panu profesorowi Józefowi Dulakowi Nagrody Specjalnej FPWS za działalność związaną z upowszechnianiem wiedzy w zakresie możliwości i ograniczeń wykorzystania komórek macierzystych, terapii komórkowych i genowych w medycynie regeneracyjnej.
Serdecznie gratulujemy!
Data opublikowania: 01.12.2020
__________________________________________
Stypendium naukowe „Polityki” dla Krzysztofa Szade
Dr Krzysztof Szade został laureatem konkursu Nagrody Naukowe „Polityki” w kategorii Nauki o Życiu.
20 października 2020 r. Kapituła Społeczna nagród „Polityki” wyłoniła spośród piętnaściorga tegorocznych finalistów pięcioro laureatów, do których trafią stypendia naukowe w wysokości 15 tys. zł. Nagrodą dodatkową dla zwycięzców jest wywiad na łamach tygodnika „Polityka”.
Gratulujemy!
Data opublikowania: 22.10.2020
__________________________________________
Dr Krzysztof Szade laureatem konkursu Mozart
Dr Krzysztof Szade został laureatem międzynarodowego dwustronnego konkursu MOZART na polsko-austriackie projekty badawcze. Projekt „Identyfikacja nisz hematopoetycznych i białaczkowych komórek macierzystych” będzie realizowany dzięki dofinansowaniu w wysokości blisko 1,6 mln zł. Badania będą prowadzone we współpracy z Andreasem Reinischem z Uniwersytetu Medycznego w Grazu.
Celem projektu jest poznanie i charakteryzacja niszy szpikowej ludzkich hematopoetycznych komórek macierzystych oraz białaczkowych komórek macierzystych, a przez to wskazanie nowych potencjalnych celów terapeutycznych skierowanych przeciwko białaczkowym komórkom macierzystym.
Serdecznie gratulujemy!
Data opublikowania: 22.10.2020
__________________________________________
Nobel z chemii: Komentarz prof. Dulaka dla RMF FM
Na stronie RMF24 ukazał się wywiad z prof. Józefem Dulakiem, który skomentował przyznanie Nagrody Nobla w dziedzinie chemii za opracowanie metody edycji genomu CRISPR/Cas9.
W dniu 7 października 2020 roku Królewska Szwedzka Akademia Nauk przyznała Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii Francuzce Emmanuelle Charpentier z Instytutu Biologii Infekcyjnej Maxa Plancka w Berlinie oraz Amerykance Jennifer A. Doudnie z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley za opracowanie prostej i precyzyjnej metody edycji genomów.
O rozmowę na temat znaczenia tego odkrycia dla współczesnej biologii i medycyny został poproszony prof. dr hab. Józef Dulak.
Wywiad jest dostępny TUTAJ
Data opublikowania: 12.10.2020
__________________________________________
Nagroda Prezesa RM dla Mateusza Tomczyka
Dr Mateusz Tomczyk otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów za pracę doktorską pt. Wrodzona odpowiedź odpornościowa w następstwie zawału serca – znaczenie makrofagów tkankowych i oksygenazy hemowej-1. Praca została wykonana w naszym Zakładzie pod kierunkiem promotora, prof. Józefa Dulaka i promotor pomocniczej, dr hab. Agnieszki Jaźwy-Kusior.
Jak napisano w uzasadnieniu nagroda została przyznana „za badania dotyczące ważnych aspektów przebiegu ostrej choroby niedokrwiennej serca i rozwoju niewydolności serca, z których wnioski mają utylitarny charakter i jako takie na pewno znajdą zastosowanie w praktyce klinicznej głównie po stronie metod terapii przeciwdziałających uszkodzeniu mięśnia sercowego na różnych etapach toczącego się w nim procesu chorobowego”.
Dr Mateusz Tomczyk obecnie pracuje w Międzynarodowym Centrum Inżynierii Genetycznej i Biotechnologii (International Centre for Genetic Engineering and Biotechnology, ICGEB) w Trieście we Włoszech.
Data opublikowania: 12.10.2020
__________________________________________
Dr Agata Szade otrzymała grant w ramach Programu LIDER
NCBiR podało listę rankingową projektów zakwalifikowanych do finansowania w ramach Programu LIDER. Jedną z laureatek konkursu została dr Agata Szade, która otrzymała dofinansowanie w wysokości 1 500 000,00 zł na realizację projektu: "Opracowanie nowej strategii mobilizacji komórek ze szpiku kostnego do krwi w celu terapii chorób układu krwiotwórczego". Serdecznie gratulujemy!
Data opublikowania: 22.09.2020
__________________________________________
Dr Krzysztof Szade finalistą Nagród Naukowych „Polityki”
Dr Krzysztof Szade został finalistą jubileuszowych Nagród Naukowych „Polityki”. Od dwudziestu lat Fundacja Tygodnika „Polityka” pod hasłem „Zostańcie z nami!” prowadzi program stypendialny skierowany do młodych naukowców, starając się nagrodzić ich za pracowitość i nietuzinkowe badania. Nagrody przyznawane są w pięciu kategoriach: nauk humanistycznych, społecznych, o życiu, ścisłych i technicznych. W dniu 20 października na stronie „Polityki” zostaną ogłoszone ostateczne wyniki konkursu – z grupy 15 finalistów reprezentujących 10 uczelni wybranych zostanie 5 osób, które otrzymają stypendia. Serdecznie gratulujemy i trzymamy kciuki!
Data opublikowania: 22.09.2020
_______________________________________
Forum Akademickie. Komentarz prof. Dulaka "Komórki macierzyste: możliwości, nadzieje i ograniczenia"
W Forum Akademickim nr 7/8-2020 ukazał się komentarz prof. Józefa Dulaka, kierownika Zakładu Biotechnologii Medycznej Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, zastępcy przewodniczącego Komitetu Biotechnologii PAN, pt. „Komórki macierzyste: możliwości, nadzieje i ograniczenia”. Profesor Dulak omawia w nim budzące duże emocje zagadnienia terapii komórkowych, podkreślając sukcesy, jakie przyniosło zastosowanie w medycynie komórek macierzystych, wskazując zarazem na problemy związane z oferowaniem komercyjnych zabiegów o niepotwierdzonej skuteczności. Zwraca uwagę na stanowisko Komitetu Zaawansowanych Terapii Europejskiej Agencji Leków (CAT EMA), opublikowane także na stronach Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego - LINK oraz raport europejskich akademii nauk i akademii medycznych, zrzeszonych w European Academies Science Advisory Council (EASAC) - LINK. Stanowiska te mogą być pomocne dla zdesperowanych pacjentów oraz ich rodzin, rozważających skorzystanie z takich zabiegów.
Tekst dostępny TUTAJ
Pdf tekstu z Forum Akademickiego udostępniono za zgodą Redakcji.
Data opublikowania: 26.08.2020
__________________________________________
Publikacja w Nature Communications
W czasopiśmie Nature Communications ukazał się artykuł, którego współautorką jest Agata Szade z Zakładu Biotechnologii Medycznej. Praca przedstawia molekularną mapę naczyń krwionośnych w węzłach chłonnych oraz definiuje subpopulacje komórek śródbłonka zaangażowane w rekrutację leukocytów.
Rozwój procesu zapalnego jest regulowany przez wyspecjalizowane komórki śródbłonka, które kontrolują napływ leukocytów z krwi do tkanek limfoidalnych. Przebieg i fizjologiczne efekty interakcji leukocytów z komórkami ściany naczyń są od lat badane i stosunkowo dobrze poznane. Natomiast różnorodność komórek śródbłonka naczyń (BEC) oraz ich pochodzenie w trakcie angiogenezy zapalnej nie były dotąd dokładnie scharakteryzowane.
Przy użyciu sekwencjonowania RNA na poziomie pojedynczej komórki autorzy zdefiniowali i scharakteryzowali kilka subpopulacji komórek BEC, między innymi populację komórek śródbłonka kapilarnego o charakterze progenitorowym.
Zrozumienie mechanizmów regulujących angiogenezę w tkankach limfatycznych może doprowadzić do powstania nowych strategii specyficznego i precyzyjnego regulowania stanu zapalnego.
Praca powstała podczas stażu Agaty Szade w laboratorium prof. Eugene Butchera na Uniwersytecie Stanforda w USA.
K. Brulois*, A. Rajaraman*, A. Szade*, S. Nordling*, A. Bogoslowski, D. Dermadi, M. Rahman, H. Kiefel, E. O’Hara, JJ. Koning, H. Kawashima, B. Zhou, D. Vestweber, K. Red-Horse, RE. Mebius, RH. Adams, P. Kubes, J. Pan, EC. Butcher: A molecular map of murine lymph node blood vascular endothelium at single cell resolution, Nat Commun 2020 Jul 30;11:3798.
*equally contributed
Atykuł dostępny TUTAJ
Data opublikowania: 10.08.2020
__________________________________________
Diamentowy Grant dla Moniki Gońki
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) rozstrzygnęło 9. konkurs w ramach programu Diamentowy Grant, wśród lauretów tegorocznej edycji znalazła się studentka naszego Zakładu, Monika Gońka (Heterogenność i mechanizmy regeneracji komórek śródbłonka w niszy szpikowej, 220 000 zł).
Data opublikowania: 03.08.2020
__________________________________________
Wydziałowy grant dla młodych naukowców dla naszych doktorantek
Wydziałowa Komisja ds. Rozwoju Młodych Naukowców oraz Uczestników Studiów Doktoranckich ogłosiła wyniki tegorocznego konkursu na Projekty Badawcze Młodych Naukowców i Doktorantów („BMN”). Wśród laureatów znalazły się mgr Aleksandra Kopacz i mgr Izabela Kraszewska, doktorantki z naszego Zakładu.
Data opublikowania: 31.07.2020
__________________________________________
Publikacja w JCI Insight
W JCI Insight, czasopiśmie wydawanym przez Amerykańskie Towarzystwo Badań Klinicznych (American Society for Clinical Investigation) ukazała się publikacja zespołu prof. Józefa Dulaka z Zakładu Biotechnologii Medycznej WBBiB UJ, przedstawiająca nowe mechanizmy dystrofii mięśniowej Duchenne’a (DMD) (1). Link do publikacji.
Ta najczęstsza forma dystrofii mięśniowej powstaje wskutek mutacji w genie kodującym dystrofinę, która jest kluczowym białkiem dla funkcjonowania mięśni, serca a także innych komórek. DMD jest chorobą sprzężoną z płcią (gen DMD znajduje się w chromosomie X) i występuje u około 1 na 3 5000-5000 chłopców. Chociaż pierwotna przyczyna DMD jest znana już od ponad 30 lat, choroba ta jest nieuleczalna. W związku z tym istnieje potrzeba poszukiwania nowych sposobów przynajmniej łagodzących jej przebieg. Ostatnio zespół z Zakładu Biotechnologii Medycznej wskazał na ochronne znaczenie dla uszkodzonych mięśni oksygenazy hemowej -1 (HO-1), kluczowego enzymu cytoprotekcyjnego i przeciwzapalnego (2,3). W najnowszej pracy w JCI Insight - LINK - badacze skupili się na roli małej cząsteczki RNA niekodującej białka – microRNA-378 (miR-378). Co ciekawe, pozbawienie myszy dystroficznych miR-378 sprawiło, że miały one większą wydolność fizyczną, a ich mięśnie wykazywały mniejsze uszkodzenie. Ponadto, zarówno we wcześniejszych jak i obecnych badaniach zespół wskazał na duże znacznie HO-1 i miR-378 dla prawidłowego funkcjonowania komórek satelitarnych, czyli komórek macierzystych mięśni szkieletowych.
Badania zespołu otwierają możliwości poszukiwania czynników farmakologicznych wpływających na HO-1 i miR-378, a tym samym mogą przyczynić się do opracowania nowych terapii łagodzących przebieg dystrofii mięśniowej Duchenne’a.
Badania nad mechanizmami DMD profesor Dulak rozpoczął w ramach grantu MAESTRO w roku 2013. Obecnie jego zespół bada mechanizmy uszkodzeń serca w DMD w ramach drugiego grantu MAESTRO, przyznanego w ub. roku. Ponadto inne mechanizmy dystrofii mięśniowej poznawane są w ramach grantów OPUS kierowanych przez prof. Agnieszkę Łobodę oraz grantów PRELUDIUM realizowanych przez doktorantki (mgr Paulinę Podkalicką, mgr Olgę Muchę i mgr Kalinę Andrysiak). Badania z wykorzystaniem nowoczesnych technik badawczych, z zastosowaniem m.in. indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych i edycji genów CRISPR/Cas9, realizowane są także we współpracy z Kliniką Neurologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, kierowaną przez prof. Annę Kosterę-Pruszczyk.
1. Podkalicka i wsp. Lack of miR-378 attenuates muscular dystrophy in mdx mice. JCI Insight. 2020;5(11):e135576. doi: 10.1172/jci.insight.135576
2. Kozakowska i wsp. Lack of Heme Oxygenase-1 Induces Inflammatory Reaction and Proliferation of Muscle Satellite Cells After Cardiotoxin-Induced Skeletal Muscle Injury. Am J Pathol. 2018;188(2):491-506. doi: 10.1016/j.ajpath.2017.10.017
3. Pietraszek-Gremplewicz i wsp. Heme Oxygenase-1 Influences Satellite Cells and Progression of Duchenne Muscular Dystrophy in Mice. Antioxid Redox Signal. 2018;29(2):128-148. doi: 10.1089/ars.2017.7435
Data opublikowania: 05.06.2020
__________________________________________
"Cudowne" komórki macierzyste - Rozmowa w TOK FM z prof. Dulakiem
W dniu 3 czerwca br. na antenie radia TOK FM redaktor Cezary Łasiczka przeprowadził rozmowę z prof. Józefem Dulakiem na temat raportu EASAC - FEAM, który ukazał się dzień wcześniej a dotyczy medycyny regeneracyjnej. Cała rozmowa do odsłuchania pod poniższym linkiem:
"Cudowne" komórki macierzyste. Raport "Wyzwania i możliwości medycyny regeneracyjnej"
Data opublikowania: 03.06.2020
__________________________________________
Raport EASAC i FEAM na temat medycyny regeneracyjnej
Rada Naukowa Europejskich Akademii Nauk (EASAC – European Academies Science Advisory Council), wraz z Federacją Europejskich Akademii Medycznych (Federation of European Academies of Medicine - FEAM) opublikowała raport na temat medycyny regeneracyjnej (LINK), w którym naukowcy i lekarze wspólnie wzywają europejskich ustawodawców do podjęcia działań w celu ochrony biomedycyny przed konsekwencjami fałszywych obietnic. - Terapie komórkowe i genowe niosą wielką nadzieję. Jesteśmy jednak zaalarmowani obniżaniem wymagań wobec dowodów naukowych. Dostrzegamy też narastający problem nieuregulowanych usług i produktów medycznych oferowanych przez prywatne kliniki - stwierdza prof. Volker ter Meulen, współprzewodniczący grupy roboczej EASAC-FEAM i były prezes EASAC.
Raport i jego tłumaczenie ukazało się na stronie Polskiej Akademii Nauk:
Na stronie PAN zamieszczona została także wypowiedź prof. Józefa Dulaka, kierownika naszego Zakładu, przedstawiona w imieniu prezydium Komitetu Biotechnologii PAN – LINK
Profesor Dulak był jednym z naukowców poproszonych przez EASAC o komentarze do raportu w trakcie jego powstawania.
Raport EASAC-FEAM wpisuje się w opublikowane pod koniec kwietnia oświadczenie Komitetu Zaawansowanych Terapii Europejskiej Agencji Leków (CAT EMA) – PDF, przetłumaczone i zamieszczone na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego - PDF. Naukowcy wyrażają nadzieję, że za tymi dwoma ważnymi dokumentami pójdą działania odpowiednich służb medycznych i organów administracji w Polsce, działania, które wezmą pod uwagę zdrowie pacjentów oraz ich ochronę jako konsumentów – odbiorców komercyjnych usług medycznych.
Data opublikowania: 02.06.2020
__________________________________________
Granty NCN dla naszych pracowników i doktorantów
Narodowe Centrum Nauki (NCN) po raz kolejny ogłosiło wyniki trzech konkursów OPUS, PRELUDIUM i SONATA. Wśród laureatów każdego z nich znaleźli się pracownicy naszego Zakładu.
OPUS
Nowe spojrzenie na cytoprotekcyjne funkcje siarkowodoru - czy H2S może zapobiegać progresji dystrofii mięśniowej Duchenne'a?
Dr hab. Agnieszka Łoboda, kwota dofinansowania: 1 791 132 zł
SONATA
Komórkowe i molekularne mechanizmy indukcji cytokin mobilizujących.
Dr Agata Szade, kwota dofinansowania: 1 825 692 zł
Metabolizm hemu w ścianie naczyń krwionośnych - wpływ na powstawanie tętniaków aorty brzusznej.
Dr Witold Nowak, kwota dofinansowania: 1 791 132 zł
PRELUDIUM
S-nitrozacja białek jako bodziec do wycieku DNA z jądra komórkowego: w poszukiwaniu mechanizmu.
Mgr Aleksandra Kopacz, kwota dofinansowania: 209 988 zł
Data opublikowania: 19.05.2020
__________________________________________
Stypendium START dla mgr Moniki Żukowskiej
Fundacja na rzecz Nauki Polskiej (FNP) przyznała mgr Monice Żukowskiej stypendium START (stypendium dla najzdolniejszych naukowców przed trzydziestką). Osiągnięcia naukowe naszej doktorantki zostały ocenione przez recenzentów konkursu jako wybitne klasyfikując ją do czwórki najlepszych stypendystów tegorocznej edycji i tym samym podnosząc wysokość przyznanego stypendium do kwoty 36 tys. zł.
Data opublikowania: 13.05.2020
__________________________________________
Profesor Józef Dulak przedstawicielem Polski w ESFRI
Prof. Józef Dulak został powołany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego na przedstawiciela Polski w ramach Europejskiego Forum Strategicznego ds. Infrastruktur Badawczych (European Strategic Forum on Research Infrastructures - ESFRI). Profesor zasiądzie w Grupie Roboczej ds. Zdrowia i Żywności.
Data opublikowania:06.02.2020
__________________________________________
Publikacja w EMBO Reports
Heme oxygenase‐1 deficiency triggers exhaustion of hematopoietic stem cells
Krzysztof Szade, Monika Zukowska, Agata Szade, Witold Nowak, Izabella Skulimowska, Maciej Ciesla, Karolina Bukowska‐Strakova, Gunsagar Singh Gulati, Neli Kachamakova‐Trojanowska, Anna Kusienicka, Elisa Einwallner, Jacek Kijowski, Szymon Czauderna, Harald Esterbauer, Vladimir Benes, Irving L Weissman, Jozef Dulak, Alicja Jozkowicz
EMBO Rep (2019)e47895 https://doi.org/10.15252/embr.201947895
Data opublikowania:02.01.2020
__________________________________________
Zespół prof. Dulaka wśród laureatów międzynarodowego konkursu JPco-fuND 2
Zespół badawczy prof. Józefa Dulaka znalazł się wśród laureatów konkursu organizowanego przez sieć JPND (EU Joint Programme – Neurodegenerative Disease Research), finansującą badania naukowe z zakresu medycyny precyzyjnej w chorobach neurozwyrodnieniowych. W konkursie złożonych zostało 180 wniosków badawczych. Finansowanie w wysokości 29,3 mln euro otrzymało 18 projektów.
Projekt „NMJ-on-a-Chip: Wysokoprzepustowy system hodowli ludzkich komórek do badania chorób neuronów motorycznych”, kierowany przez prof. Dulaka w Polsce realizowany będzie z udziałem partnerów z Francji, Holandii, Izraela, Niemiec i Włoch.
Więcej o projekcie tutaj: JPND
Data opublikowania:18.12.2019
__________________________________________
Złudne terapie komórkami macierzystymi – prof. J. Dulak dla tygodnika „Polityka”
W dniu 10 grudnia w tygodniku Polityka i stronie internetowej opublikowano artykuł pt. „Złudne terapie komórkami macierzystymi”, w którym jednym z wypowiadających się ekspertów jest prof. Józef Dulak.
Autorzy artykułu poruszają temat prywatnych klinik działających w Polsce, które oferują pacjentom bardzo drogie terapie, pomimo braku dowodów na to, by terapie te przynosiły poprawę stanu zdrowia u osób zmagających się z chorobami i zaburzeniami, takimi jak np. padaczka, autyzm, cukrzyca, rdzeniowy zanik mięśni czy też konsekwencjami udaru niedokrwiennego mózgu.
Artykuł dostępny: TUTAJ
Data opublikowania:10.12.2019
__________________________________________
Publikacja w PNAS
Neogenin-1 distinguishes between myeloid-biased and balanced Hoxb5+ mouse long-term hematopoietic stem cells. Gunsagar S. Gulati, Monika Zukowska, Joseph J. Noh, Allison Zhang, Daniel J. Wesche, Rahul Sinha, Benson M. George, Irving L. Weissman, and Krzysztof Szade. PNAS first published November 21, 2019 https://doi.org/10.1073/pnas.1911024116
Nasza praca pokazuje, że Neogenina -1 (Neo-1) jest markerem frakcji hematopoetycznych komórek macierzystych (HSCs) z ekspresją Hoxb5, która wykazuje preferencyjne różnicowanie mieloidalne.Uzyskane wyniki wskazują na nieznany wcześniej poziom heterogenności wśród ściśle zdefiniowanych komórek Hoxb5+ HSCs. Badania wykonano podczas stażu Krzysztofa Szade i Moniki Żukowskiej w laboratorium Irvinga Weissmana na Uniwersytecie Stanforda.
Data opublikowania:03.12.2019
__________________________________________
Nasze doktorantki otrzymały granty PRELUDIUM z Narodowego Centrum Nauki
Mgr Olga Mucha - Rola mikroRNA-378 w fibro-adipogennych komórkach prekursorowych podczas regeneracji mięśni.
Mgr Izabela Kraszewska - Analiza wewnątrzkomórkowych mechanizmów regulujących ekspresję transgenu z wektorów AAV różnych serotypów.
Mgr Kalina Andrysiak - Rola utrofiny w kardiomiopatii towarzyszącej dystrofii mięśniowej Duchenne’a.
Data opublikowania:21.11.2019
__________________________________________
Publikacja w „EMBO Molecular Medicine”
Na stronie prestiżowego czasopisma „EMBO Molecular Medicine” ukazał się artykuł autorstwa naukowców z naszego zakładu, w którym opisany został efekt mobilizacji komórek ze szpiku kostnego do krwi przy użyciu protoporfiryny IX kobaltu (CoPP).
Pełna wersja artykułu jest dostępna na stronie czasopisma: https://www.embopress.org/doi/10.15252/emmm.201809571
Data opublikowania:20.11.2019
__________________________________________
Dr Šárka Jelinkowa z Czech w zespole prof. J. Dulaka
Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej ogłosiła wyniki pierwszego konkursu zorganizowanego w ramach Programu im. Stanisława Ulama, skierowanego do naukowców z zagranicy.
Jedną z laureatek konkursu została dr Šárka Jelinkowa z Uniwersytetu w Brnie. Otrzymała ona stypendium w wysokości 247 000 zł, które umożliwi jej przez najbliższe dwa lata prowadzenie badań w Zakładzie Biotechnologii Medycznej WBBiB, w zespole prof. Józefa Dulaka.
Data opublikowania:20.11.2019
__________________________________________
Otwarcie wystawy o prof. Szybalskim
Od 2 października, w holu głównym przy Gronostajowej 7 oglądać można wystawę pt. Wacław Szybalski o Lwowie, genach, istocie życia i noblistach. Wystawa została sprowadzona do Krakowa z inicjatywy prof. Józefa Dulaka z Zakładu Biotechnologii Medycznej. Wystawę będzie można oglądać do 31.12.2019r.
Data opublikowania:04.10.2019
__________________________________________
Grant Fundacji DKMS dla dr Agaty Szade
Dr Agata Szade została laureatką I edycji konkursu o Grant Naukowy Fundacji DKMS dla młodych naukowców. Celem badań, które poprowadzi dr Szade, jest znalezienie sposobu na pozyskiwanie większej ilości krwiotwórczych komórek macierzystych od dawców.
Data opublikowania:04.10.2019
__________________________________________
Nasi doktoranci otrzymali granty ETIUDA z Narodowego Centrum Nauki
Mgr Monika Żukowska - Charakterystyka subpopulacji hematopoetycznych komórek macierzystych o przyspieszonym cyklu komórkowym - rola Neo-1 i HO-1.
Mgr Mateusz Jeż - Rola oksygenazy hemowej-1 w kardiomiocytach otrzymanych z ludzkich indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych.
Mgr Damian Klóska - Molekularny mechanizm nowej strategii indukcji apoptozy w eksperymentalnej celowanej terapii przeciwnowotworowej.
Mgr Anna Kusienicka - Rola oksygenazy hemowej-1 w biologii komórek inicjujących czerniaka i melanogenezie.
Data opublikowania:06.09.2019
__________________________________________
Dr Cécile Martinat "Use of human pluripotent stem cells for neuromuscular diseases"
W dniu 3 czerwca 2019 gościliśmy dr Cécile Martinat z INSERM - Institut National Health and Medical Research, I-Stem Corbeil-Essonnes, Île-de-France, Francja. Wygłosiła ona wykład "Use of human pluripotent stem cells for neuromuscular diseases".
Data opublikowania: 05.06.2019
__________________________________________
Mgr Paulina Podkalicka otrzymała grant PRELUDIUM z Narodowego Centrum Nauki - Celowanie w mikroRNA-378 w mysim modelu dystrofii mięśniowej Duchenne'a - broń w walce z symptomami choroby?
Data opublikowania:27.05.2019
__________________________________________
Dr Aleksandra Piechota-Polańczyk otrzymała grant SONATA z Narodowego Centrum Nauki - Zwłóknienie czy senescencja- dlaczego brak aktywności transkrypcyjnej Nrf2 chroni jelito przed uszkodzeniami.
Data opublikowania:27.05.2019
__________________________________________
Dr Jacek Stępniewski otrzymał grant SONATA z Narodowego Centrum Nauki - Regulacja mikroRNA-378 jako nowy sposób zwiększenia dojrzałości oraz potencjału terapeutycznego ludzkich kardiomiocytów uzyskanych z indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych.
Data opublikowania:27.05.2019
__________________________________________
Prof. Józef Dulak otrzymał grant MAESTRO z Narodowego Centrum Nauki - Molekularne mechanizmy niewydolności serca w dystrofii mięśniowej Duchenne’a i Beckera.
Data opublikowania:19.02.2019
__________________________________________
Prof. Alicja Józkowicz otrzymała grant MAESTRO z Narodowego Centrum Nauki - Komórki śródbłonka w niszy hematopoetycznej: wszechstronni chórzyści czy wyspecjalizowani soliści?
Data opublikowania:19.02.2019
__________________________________________
Dr Krzysztof Szade otrzymał grant HARMONIA z Narodowego Centrum Nauki - Mechanizmy powstawania białaczek–jak przedbiałaczkowe hematopoetyczne komórki macierzyste przyczyniają się do rozwoju ostrych białaczek limfoblastycznychi mieloidalnych?
Data opublikowania:19.02.2019
____________________________________
Wizyta prof. Józefa Dulaka w Chinach
W dniach od 11 do 21 grudnia 2018 Profesor Józef Dulak odwiedził Chiny, wygłaszając wykłady na Uniwersytecie Fudan w Szanghaju (13 grudnia); Uniwersytecie Zhejiang w Hangzhou (16 grudnia) i Uniwersyteckim Szpitalu w Nanjing (17 grudnia).
Podczas tej wizyty prof. Dulak podpisał list intencyjny o porozumieniu w sprawie współpracy akademickiej i utworzenia chińsko-europejskiego centrum badań griatrycznych. Pierwsze spotkanie i ceremonia odbyły się w Szpitalu Huashan na Uniwersytecie Fudan, z udziałem przedstawicieli Szpitala Huashan (prof. Ding Qiang), Uniwersyteckiego Szpitala Rechts der Isar z Uniwersytetu Technicznego w Monachium (prof. Markus Schwaiger) oraz Uniwersytetu w Bernie (prof. Axel Rominger). Wizyta delegacji europejskiej w Chinach (w tym także innych naukowców i klinicystów z Monachium i Berna) została zorganizowana i koordynowana przez chińskich gospodarzy, z pomocą dr Kuangyu Shi z Uniwersytetu Technicznego w Monachium i Uniwersytetu w Bernie.
Data opublikowania:03.01.2019
Prof. Federic Relaix "PAX3 controls the adaptive response of skeletal muscle stem cells to environmental stress"
W piątek 23 listopada 2018 gościliśmy w Profesora Federic Relaix z Universite Paris Est Creteil, Faculte do Medecine. Wygłosił on wykład pt "PAX3 controls the adaptive response of skeletal muscle stem cells to environmental stress"
Data opublikowania:02.01.2019
______________________________________
Prof. Graziella Pellegrini "Regenerative medicine from bench to bedside: overcoming the challenges to restore function"
W poniedziałek 17 października gościliśmy Profesor Graziellę Pellegrini z Department of Life Sciences, University of Modena and Reggio Emilia, Modena, Italy. Jest ona współtwórcą metody leczenia uszkodzenia rogówki z wykorzystaniem rąbkowych komórek macierzystych oraz terapii genowej pęcherzowego oddzielania się naskórka. Wygłosiła ona wykład pt.:"Regenerative medicine from bench to bedside: overcoming the challenges to restore function".
Data opublikowania:23.10.2018
_______________________________________
Amerykański patent dla wynalazku naukowców z Zakładu Biotechnologii Medycznej WBBiB UJ. Autorami są: dr Agata Szade, dr Krzysztof Szade oraz prof. Alicja Józkowicz i prof. Józef Dulak
Zgłoszenie patentowe dotyczy zastosowania protoporfiryny kobaltu do mobilizacji komórek ze szpiku kostnego do krwi obwodowej. Proces ten może być wykorzystany do leczenia chorób układu krwiotwórczego, w szczególności w terapii neutropenii oraz do pozyskiwania hematopoetycznych komórek macierzystych do przeszczepiania.
Patent dla Uniwersytetu Jagiellońskiego został przyznany przez Urząd Patentów i Znaków Towarowych Stanów Zjednoczonych (Patent No. US 10,010,557 B2: "Cobalt porphyrins for the treatment of blood-related disorders"). Z pełną treścią patentu można się zapoznać TUTAJ.
Data opublikowania:17.08.2018
_______________________________________
Dr Krzysztof Szade otrzymał grant HOMING 2018 przyznawany przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej - Starzenie się hematopoetycznych komórek macierzystych – nieznana rola osi neogenina-1/netryna-1
Data opublikowania:17.08.2018
_______________________________________
Mgr Mateusz Jeż otrzymał grant PRELUDIUM z Narodowego Centrum Nauki - Role of microRNA-15 family, cell metabolism and hypoxia in proliferation of cardiomyocytes derived from human induced pluripotent stem cells
Data opublikowania:12.06.2018
________________________________________
Prof. David Bryder wygłosił wykład "Hematopoietic stem and progenitor hierarchies in health and disease"
We wtorek, 5 czerwca, gościliśmy na WBBiB profesora Davida Brydera z Uniwersytetu w Lund w Szwecji, który przedstawił wykład pt. Hematopoietic stem and progenitor hierarchies in health and disease.
Profesor Bryder jest uznanym autorytetem w dziedzinie normalnej i patologicznej hematopoezy. Jego zespół zajmuje się badaniami nad takimi procesami jak dojrzewanie komórek krwi, ich starzenie oraz transformacja nowotworowa. Profesor David Bryder jest również laureatem szeregu grantów oraz nagród, w tym prestiżowych ERC Consolidator Grant oraz Tobias Prize Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk. Nasz gość przedstawi swój wykład na zaproszenie Zakładu Biotechnologii Medycznej oraz Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Biologii Komórki.
Data opublikowania:12.06.2018
_______________________________________
Prof. Andrew Newby "Choroby układu krążenia: nowe strategie badawcze i kliniczne"
W dniach 7-21.05.2018 r. gościlismy prof. Andrew Newby który jest wybitnym znawcą biologii naczyniowej i procesów miażdżycowych. Był jednym z pierwszych, który zastosował techniki transferu genów do komórek naczyń krwionośnych. Szczególny wkład wniósł w badania roli metaloproteinaz w procesach fizjologicznych i patologicznych. Wygłosił on serię wykładów pod wspólnym tytułem "Choroby układu krążenia: nowe strategie badawcze i kliniczne"
Data opublikowania:27.05.2018
_______________________________________
Mgr Monika Żukowska otrzymała grant „Preludium” z Narodowego Centrum Nauki
Na straży cyklu komórkowego: rola HO-1 w proliferacji HSC.
Data opublikowania:27.11.2017
_______________________________________
Prof. Alicja Józkowicz otrzymała grant „OPUS” z Narodowego Centrum Nauki
Hem i G-kwadrupleksy: przeoczona funkcja oksygenaz hemowych?
Data opublikowania:27.11.2017
_______________________________________
Anna Konturek została laureatką stypendium L'Oreal dla magistrantek
Data opublikowania:02.08.2017
_______________________________________
Mgr Mateusz Tomczyk, dotorant naszego zakładu, otrzymał grant "ETIUDA" z Narodowego Centrum Nauki
Odpowiedź odpornościowa w procesach przebudowy i regeneracji mięśnia sercowego w następstwie zawału. Rola makrofagów tkankowych i oksygenazy hemowej-1.
Data opublikowania:02.08.2017
_______________________________________
Zespół prof. Józefa Dulaka w programie MSCA-RISE (Horyzont 2020)
Zespół prof. Józefa Dulaka otrzymał finansowanie w wysokości 45 tys. euro w ramach projektu pt. Heart On Chip based on human-induced pluripotent Stem cell Technology for personalized Medicine (akronim CISTEM). Projekt CISTEM będzie realizowany przez międzynarodowe konsorcjum – jedno z 80, które zakwalifikowały się do programu ramowego Horyzont 2020 w obrębie działania Marie Skłodowska-Curie – International and inter-sectoral cooperation through the Research and Innovation Staff Exchanges (RISE).
W skład konsorcjum powołanego do realizacji projektu CISTEM, oprócz Zakładu Biotechnologii WBBiB UJ, wchodzą trzy jednostki akademickie:
- BioSense Institute (Nowy Sad, Serbia)
- Applied Mechanics and Bioengineering, Institute of Engineering Research, University of Zaragoza (Saragossa, Hiszpania)
- Department of Biomedical Engineering, Rutgers University, (Piscataway, New Jersey, USA)
oraz trzy firmy:
- Elvesys (Paryż, Francja),
- Cherry Biotech (Rennes, Francja)
- Beonchip SL (Saragossa, Hiszpania)
Koordynatorem przedsięwzięcia jest dr Georges Dubourg z Biosense Institute. Celem projektu jest wykorzystanie ludzkich indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych (iPSC) i otrzymywanych z nich kardiomiocytów, do opracowania modelu „serca na czipie” (heart on a chip) jako narzędzia do badania zaburzeń funkcjonowania tego narządu oraz testowania nowych leków.
Zadaniem badaczy z naszego zakładu jest wdrożenie opracowanej wcześniej metody uzyskiwania iPSC oraz ich różnicowania do kardiomiocytów do badania mechanizmów kardiomiopatii w dystrofii mięśniowej Duchenne’a. Zgodnie z założeniami RISE, doktoranci i pracownicy Zakładu Biotechnologii Medycznej spędzą łącznie 10 miesięcy w laboratoriach partnerów zagranicznych. Z kolei każdego roku przez okres 3 miesięcy Zakład będzie gościł badaczy ze współpracujących instytucji.
Data opublikowania:20.07.2017
________________________________________
Polsko-francuskie warsztaty Międzynarodowego Laboratorium Stowarzyszonego
W dniach 26 i 27 czerwca na WBBiB odbyły się warsztaty podsumowujące czteroletnią współpracę (2013-2016) Zakładu Biotechnologii Medycznej oraz Centrum Biofizyki Molekularnej CNRS w Orleanie w ramach Międzynarodowego Laboratorium Stowarzyszonego (LIA – Laboratoire International Associé). Dotychczasowa działalność Laboratorium kierowanego przez prof. Józefa Dulaka oraz prof. Claudine Kiedę została pozytywnie oceniona przez CNRS, w związku z czym podjęto decyzję o przedłużeniu współpracy na kolejne cztery lata (2017-2020) oraz poszerzeniu składu LIA o dodatkowe zespoły. W związku z przejściem na emeryturę prof. Kiedy, koordynatorem LIA ze strony francuskiej od 2017 r. będzie prof. Eva Jakab Toth (dyrektor Centrum Biofizyki Molekularnej CNRS w Orleanie). Tematyka badawcza nowego projektu – „Biomarkers and mediators of diseases” (akronim miRTangO-BIS) jest rozwinięciem zagadnień, nad którymi pracowano w Laboratorium Stowarzyszonym w minionych latach („MicroRNAs: novel biomarkers of tumor angiogenesis”).
W trakcie dwudniowego spotkania zaprezentowane zostały wyniki badań przeprowadzonych w ramach LIA, jak również wybrane zagadnienia z obszaru zainteresowań grup badawczych z WBBiB, które planują zacieśnić współpracę z LIA w nadchodzących latach (zespół dr hab. Martyny Elas oraz zespół prof. Tadeusza Sarny z Zakładu Biofizyki, zespół prof. Joanny Cichy z Zakładu Immunologii, zespół prof. Jolanty Jury z Zakładu Biochemii Ogólnej). W warsztatach uczestniczyli również dr Sebastian Glatt oraz dr Jonathan Heddle z Małopolskiego Centrum Biotechnologii oraz prof. Grażyna Stochel z Wydziału Chemii, UJ. Gościem specjalnym spotkania był przedstawiciel Ambasady Francji w Warszawie, dr Sébastien Reymond, attaché ds. nauki, technologii i współpracy.
Data opublikowania:02.07.2017
________________________________________
Pracownicy Zakładu Biotechnologii Medycznej nagrodzeni na konferencji w Genewie
W międzynarodowej konferencji ESM-EVBO2017, która odbyła się w Genewie na przełomie maja i czerwca b.r. docenione zostały: wystąpienie ustne dr Agnieszki Jaźwy (Heme oxygenase-1 deficiency exacerbates mononuclear phagocyte mobilization and heart failure progression post-myocardial infarction) oraz plakat mgr. Mateusza Tomczyka (Splenic Ly6Chi monocytes contribute to adverse late post-ischemic
left ventricular remodeling in heme oxygenase-1 deficient mice). Dr Jaźwa otrzymała od European Society for Microcirculation nagrodę dla młodych badaczy (young investigator award) za „znakomite streszczenie” natomiast pan Mateusz Tomczyk został wyróżniony (travel award) przez European Vascular Biology Organisation (EVBO).
Ponadto, zakończyła się druga kadencja prof. Józefa Dulaka jako Prezydenta EVBO. Funkcję tę przejęła po nim prof. Yvonne Alexander z Manchester Metropolitan University w Wielkiej Brytanii.
Data opublikowania:02.07.2017
__________________________________
Dr Anna Grochot-Przeczek otrzymała grant „Sonata” z Narodowego Centrum Nauki - Senescencja czy apoptoza: rola miR-34a w komórkach śródbłonka.
Data opublikowania: 01.02.2017
________________________________________
Prof. Dulak dla RMF FM - „Mówiąc o polskiej nauce nie musimy wciąż narzekać”
11 grudnia 2016, na antenie radia RMF FM wysłuchać można było audycji z udziałem prof. Józefa Dulaka na temat kondycji polskiej nauki. W swej wypowiedzi prof. Dulak odniósł się między innymi do tegorocznych wyników rankingu "Nature Index 2016 Rising Stars". Zapis rozmowy, którą przeprowadził red. Grzegorza Jasiński jest dostępny na stronie internetowej rozgłośni.
http://www.rmf24.pl/nauka/news-mowiac-o-polskiej-nauce-nie-musimy-wciaz-narzekac-jest-wiele,nId,2320172
Data opublikowania: 13.12.2016
________________________________________
Wykłady profesor wizytującej Hozumi Motohashi
W dniach 21-25 listopada 2016 r. gościlismy prof. Hozumi Motohashi z japońskiego Uniwersytetu Tohoku w Sendai. Profesor Motohashi, wybitna specjalistka w dziedzinie badań nad stresem oksydacyjnym, mechanizmami różnicowania komórek macierzystych, metabolizmem i komórkami nowotworowymi, przyjechała na WBBiB jako profesor wizytujący na zaproszenie naszego zakładu. W trakcie swojego pobytu, pani Profesor wygłosiła cykl wykładów pod zbiorczą nazwą „KEAP1-NRF2 system as a cysteine-based redox sensor for our defense mechanism", poświęcony roli czynnika transkrypcyjnego Nrf2 w warunkach patofizjologicznych.
Data opublikowania: 26.11.2016
________________________________________
Dr hab. Agnieszka Łoboda otrzymała grant OPUS z NCN - Impaired angiogenesis in Duchenne muscular dystrophy - is there a role for heme oxygenase-1 and statins?
Data opublikowania: 18.11.2016
________________________________________
Wywiad z prof. Dulakiem w tygodniku „Polityka”
W 42. numerze tygodnika „Polityka” ukazał się wywiad z prof. Dulakiem, kierownikiem Zakładu Biotechnologii Medycznej, poświęcony komórkom macierzystym.
W artykule pt. „Cudowne i niebezpieczne” mowa jest między innymi o aktualnych i potencjalnych możliwościach zastosowania komórek macierzystych w medycynie, jak również o zagrożeniach wynikających ze stosowania niesprawdzonych naukowo terapii komórkami macierzystymi przez różnego rodzaju kliniki prywatne.
Treść artykułu (za zgodą czasopisma „Polityka”) została opublikowana na stronie UJ i jest dostępna tutaj: http://www.uj.edu.pl/wiadomosci/-/journal_content/56_INSTANCE_d82lKZvhit4m/10172/134561529
Data opublikowania: 17.10.2016
________________________________________
Szymon Czauderna, doktorant naszego zakładu, współautorem pracy w „Cell”
W renomowanym czasopiśmie „Cell” ukazała się praca zespołu prof. Rudolfa Jaenischa (Whitehead Institute w Massachussets, USA), opisująca wykorzystanie metody edytowania genów (CRISPR/Cas9) do badania mechanizmów epigenetycznej regulacji ekspresji genów („Editing DNA methylation in the mammalian genome”). Współautorem artykułu jest Szymon Czauderna, doktorant z Zakładu Biotechnologii Medycznej, który na przełomie 2015 i 2016 roku odbył trzymiesięczny staż w Whitehead Institute.
Praca p. Czauderny w zespole prof. Jaenischa była możliwa dzięki grantowi Harmonia przyznanemu przez NCN zespołowi prof. Józefa Dulaka (Rola oksygenazy hemowej-1 w różnicowaniu kardiomiocytów z indukowanych pluripotenacjalnych komórek macierzystych (HOx-Card)). W projekcie dotyczącym m. in. mechanizmów reprogramowania komórek somatycznych do indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych (iPSCS) jednym z partnerów zagranicznych jest właśnie prof. Rudolf Jaenisch. Profesor gościł w Krakowie pod koniec maja br., wygłosił wtedy na WBBiB wykład.
Naszemu Doktorantowi, który w istotny sposób przyczynił się do powstania publikacji, serdecznie gratulujemy!
Data opublikowania: 26.09.2016
________________________________________
Publikacja w „Cancer Research"
W sierpniu, w czasopiśmie „Cancer Research", zaliczanym do najważniejszych w dziedzinie onkologii, ukazała się praca naszego zespołu, w której opisane zostały nowe mechanizmy w rozwoju mięsaka prążkowanokomórkowego (rhabdomyosarcoma), najczęstszego nowotworu tkanek miękkich u dzieci. Artykuł nosi tytuł „Heme oxygenase-1 controls an HDAC4-miR-206 pathway of oxidative stress in rhabdomyosarcoma", a jego pierwszym autorem jest dr Maciej Cieśla – młody naukowiec, który na swe badania zdobył dwukrotnie granty Ventures z Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej.
U podłoża mięsaka tkwią, jak się przypuszcza, zaburzenia w rozwoju komórek macierzystych mięśni. W pracy wskazano na istotną rolę oksygenazy hemowej-1 (HO-1) w komórkach tego nowotworu. Oprócz znanego z innych nowotworów działania ochronnego i wpływu na naczynia krwionośne, oksygenaza hemowa-1 ułatwia komórkom mięsaka namnażanie się, hamuje zaś ich różnicowanie, które mogłoby spowolnić rozwój guza. Dla procesów różnicowania komórek istotna okazała się interakcja między HO-1 a mikroRNA, krótkimi cząsteczkami RNA, odgrywającymi ważną rolę w regulacji ekspresji genów. Autorzy wykazali również, że w bardziej agresywnych mięsakach oksygenazy jest więcej, a mutacje charakterystyczne dla najbardziej złośliwych form nowotworu zwiększają jednocześnie jej poziom. Badania zespołu ZBM, przeprowadzone w hodowlach komórkowych jak i w modelu zwierzęcym, pozwalają sądzić, że zahamowanie HO-1 w komórkach mięsaka mogłoby być korzystne dla pacjentów, prowadzi bowiem do zmniejszenia szybkości wzrostu, zwiększenia zróżnicowania oraz zmniejszonego unaczynienia guzów nowotworowych. W sytuacji klinicznej zjawiska te hamują progresję mięsaka.
Na koniec warto wspomnieć, że zaburzenia różnicowania komórek macierzystych mięśni mają znaczenie także w dystrofii mięśniowej Duchenne'a, która jest tematem grantu MAESTRO z Narodowego Centrum Nauki, kierowanego przez prof. Dulaka.
Data opublikowania: 24.08.2016
________________________________________
Prof. Rudolf Jaenisch z wizytą na Uniwersytecie Jagiellońskim
W dniach 31 maj – 2 czerwca, prof. Rudolf Jaenisch przebywał w Krakowie na zaproszenie naszego Zakładu. Prof. Jaenisch, członek-założyciel Whitehead Institute (Cambridge, USA), członek Amerykańskiej Akademii Nauk, laureat licznych prestiżowych nagród naukowych, jest pionierem w badaniach nad mechanizmami epigenetycznymi. Tworząc pierwsze transgeniczne myszy, przyczynił się do postępu w rozumieniu embrionalnych komórek macierzystych oraz poznaniu indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych (iPS; induced pluripotent stem cells), wskazując na ich zastosowanie terapeutyczne.
Data opublikowania: 03.06.2016
W JCI Insight, czasopiśmie wydawanym przez Amerykańskie Towarzystwo Badań Klinicznych (American Society for Clinical Investigation) ukazała się publikacja zespołu prof. Józefa Dulaka z Zakładu Biotechnologii Medycznej WBBiB UJ, przedstawiająca nowe mechanizmy dystrofii mięśniowej Duchenne’a (DMD) (1). https://insight.jci.org/articles/view/135576
Ta najczęstsza forma dystrofii mięśniowej powstaje wskutek mutacji w genie kodującym dystrofinę, która jest kluczowym białkiem dla funkcjonowania mięśni, serca a także innych komórek. DMD jest chorobą sprzężoną z płcią (gen DMD znajduje się w chromosomie X) i występuje u około 1 na 3 5000-5000 chłopców. Chociaż pierwotna przyczyna DMD jest znana już od ponad 30 lat, choroba ta jest nieuleczalna. W związku z tym istnieje potrzeba poszukiwania nowych sposobów przynajmniej łagodzących jej przebieg. Ostatnio zespół z Zakładu Biotechnologii Medycznej wskazał na ochronne znaczenie dla uszkodzonych mięśni oksygenazy hemowej -1 (HO-1), kluczowego enzymu cytoprotekcyjnego i przeciwzapalnego (2,3). W najnowszej pracy w JCI Insight (https://insight.jci.org/articles/view/135576) badacze skupili się na roli małej cząsteczki RNA niekodującej białka – microRNA-378 (miR-378). Co ciekawe, pozbawienie myszy dystroficznych miR-378 sprawiło, że miały one większą wydolność fizyczną, a ich mięśnie wykazywały mniejsze uszkodzenie. Ponadto, zarówno we wcześniejszych jak i obecnych badaniach zespół wskazał na duże znacznie HO-1 i miR-378 dla prawidłowego funkcjonowania komórek satelitarnych, czyli komórek macierzystych mięśni szkieletowych.
Badania zespołu otwierają możliwości poszukiwania czynników farmakologicznych wpływających na HO-1 i miR-378, a tym samym mogą przyczynić się do opracowania nowych terapii łagodzących przebieg dystrofii mięśniowej Duchenne’a.
Badania nad mechanizmami DMD profesor Dulak rozpoczął w ramach grantu MAESTRO w roku 2013. Obecnie jego zespół bada mechanizmy uszkodzeń serca w DMD w ramach drugiego grantu MAESTRO, przyznanego w ub. roku. Ponadto inne mechanizmy dystrofii mięśniowej poznawane są w ramach grantów OPUS kierowanych przez prof. Agnieszkę Łobodę oraz grantów PRELUDIUM realizowanych przez doktorantki (mgr Paulinę Podkalicką, mgr Olgę Muchę i mgr Kalinę Andrysiak). Badania z wykorzystaniem nowoczesnych technik badawczych, z zastosowaniem m.in. indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych i edycji genów CRISPR/Cas9, realizowane są także we współpracy z Kliniką Neurologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, kierowaną przez prof. Annę Kosterę-Pruszczyk.
1. Podkalicka i wsp. Lack of miR-378 attenuates muscular dystrophy in mdx mice. JCI Insight. 2020;5(11):e135576. doi: 10.1172/jci.insight.135576
2. Kozakowska i wsp. Lack of Heme Oxygenase-1 Induces Inflammatory Reaction and Proliferation of Muscle Satellite Cells After Cardiotoxin-Induced Skeletal Muscle Injury. Am J Pathol. 2018;188(2):491-506. doi: 10.1016/j.ajpath.2017.10.017
3. . Pietraszek-Gremplewicz i wsp. Heme Oxygenase-1 Influences Satellite Cells and Progression of Duchenne Muscular Dystrophy in Mice. Antioxid Redox Signal. 2018;29(2):128-148. doi: 10.1089/ars.2017.7435